သန္႔ရွင္းတဲ့ ပလတ္စတစ္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ ၁၆ႏွစ္သမီး တူရကီသူ

ပါရမီရွင္ တစ္ဦး ျဖစ္လာေစဖို႔ စိတ္ကူးစိတ္သန္း ပင္ကိုဓာတ္ခံက တစ္ရာခိုင္ႏႈန္း လိုအပ္ၿပီး အလုပ္ ႀကဳိးစားဖို႔က ၉၉ ရာခိုင္ႏူန္း လိုအပ္တယ္လို႔ တီထြင္ပါရဂူ ေသာမက္စ္ အက္ဒီဆင္က ဆိုထားပါတယ္။ ဒီလိုႀကဳိးစား ပမ္းစားရွိတဲ့ အက္ဒီဆင္လို စိတ္ထားမ်ဳိးကို ၂၀၁၃ Google သိပၸံပြဲေတာ္မွာ ေဒၚလာ ငါးေသာင္းတန္ ဆုခ်ိတ္ခဲ့တဲ့ တူရကီႏိုင္ငံက အသက္ ၁၆ ႏွစ္အ႐ြယ္ ေကာင္မေလး အီလစ္ဖ္ဘီဂင္ ဆီမွာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီလိုဆုမ်ဳိးက သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္၊ က်န္းမာေရး စတာေတြကိုလည္း အက်ဳိးျပဳၿပီး လက္ေတြ႕လုပ္ေဆာင္ဖို႔လည္း ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတဲ့ တီထြင္ဖန္တီးမႈမ်ဳိးကို ေ႐ြးခ်ယ္ ခ်ီးျမႇင့္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အမႈိက္ပုံထဲ လႊင့္ပစ္ရမယ့္ ငွက္ေပ်ာခြံကေန ဇီဝပလတ္စတစ္ ထုတ္ဖို႔အတြက္ တီထြင္တာကို ဘီဂင္ အေနနဲ႔ ၂ႏွစ္ေလာက္ ႀကဳိးစားပမ္းစား လုပ္ခဲ့ရတာပါ။ ရလာတဲ့ ပလတ္စတစ္က မခိုင္တာတို႔ ပုပ္ကုန္တာတို႔ စတဲ့မေအာင္ျမင္တဲ့ စမ္းသပ္မႈ ဆယ္ခုေလာက္ကို သူမေက်ာ္ျဖတ္ခဲ့ ရပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္ေတာ့ က်မသြား ခဲ့ပါဘူး။
“အက္ဒီဆင္က ေျပာခဲ့တယ္ မဟုတ္လား အႀကိမ္တစ္ေထာင္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ ရင္ေတာင္ က်ဳပ္မေအာင္ျမင္တာ မဟုတ္ဘူး။ အလုပ္မျဖစ္တဲ့ နည္းလမ္းတစ္ေထာင္ကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိ သြားခဲ့တာလို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္” ဟု ၁၆ႏွစ္အ႐ြယ္ တီထြင္မယ္ေလးက ဆုရရွိစဥ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ေနာက္ဆုံးမွာေတာ့ သူလိုခ်င္တဲ့ မပုပ္သိုးေသာ ပလတ္စတစ္မ်ဳိးကို ငွက္ေပ်ာသီးခြံကေန ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ တီထြင္ႏိုင္ခဲ့ ပါေတာ့တယ္။ သူမရဲ႕ ငယ္ငယ္႐ြယ္႐ြယ္နဲ႔ ေအာင္ျမင္ပါရမီ ႀကီးမားမႈကို အားလုံးက လက္ဖ်ားခါ ခ်ီးက်ဴးခဲ့ၾကရ ပါတယ္။ ႏွစ္အေတာ္ၾကာ စိတ္ႏွစ္ဇြဲ စိုက္ထုတ္ၿပီး ႀကဳိးစားခဲ့ရမႈေတြရဲ႕ အသီးအပြင့္ေတြပါပဲ။
သူမ ရရွိေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ Google Science Fair ဟာ အင္တာနက္ကေန တစ္ဆင့္ ယွဥ္ၿပဳိင္ရတဲ့ သိပၸံဆိုင္ရာ တီထြင္မႈၿပဳိင္ပြဲ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ၂၀၁၁ ကေန စတင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ ၁၃ ႏွစ္ကေန ၁၈ ႏွစ္အထိ ႏိုင္ငံတိုင္းက ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပဳိင္ ႏိုင္ၾကၿပီးေတာ့ ဆုရရွိသူေတြဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ငါးေသာင္းရရွိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီဆုကို ပူးတြဲေငြေၾကး ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ National Geographic အဖြဲ႕အစည္းကလည္း ဆုရရွိသူေတြကို ေလ့လာေရး ခရီးစဥ္ေတြ စီစဥ္ေပးပါတယ္။
ဘီဂင္ တီထြင္ခဲ့တဲ့ ပလတ္စတစ္ဟာ က်န္းမာေရးကိုေရာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ကိုပါ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိး လုံးဝမရွိပါဘူး။ “လူတိုင္း ကိုယ့္ဘာသာ ကိုယ္တိုင္လုပ္လို႔ရတယ္” လို႔ေတာင္ သူမက ဆိုပါေသးတယ္။ သရက္သီးအသားလိုမ်ဳိး သစ္သီးမွာပါတဲ့ ကစီေတြနဲ႔ ဆယ္လူးလို႔စ္ ေတြကေန ဇီဝပလတ္စတစ္ ထုတ္လုပ္လို႔ရသလို ငွက္ေပ်ာသီး အခြံကလည္း ရႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ သူမက ယူဆခဲ့တာပါ။ ဇီဝပလတ္စတစ္ေတြကို အသုံးျပဳမယ္ဆိုရင္ ေရနံထုတ္ကုန္ ပစၥည္းေတြကို အေျချပဳတဲ့ ပလတ္စတစ္ေတြ ေနရာကို အစားထိုးႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔လည္း သူမက ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လွ်ပ္စစ္ဝါယာ ေကဘယ္ႀကဳိးေတြရဲ႕ လွ်ပ္ကာသား အျဖစ္လည္း အသုံးျပဳႏိုင္ၿပီးေတာ့ အလွကုန္ပစၥည္းေတြမွာ ထည့္ရတဲ့ ဟိုက္ဒ႐ိုကာဗြန္ ဓာတုပစၥည္းေတြ ေနရာမွာလည္း အစားထိုးႏိုင္မယ္လို႔ သူမရဲ႕ စမ္းသပ္တင္ျပခ်က္ေတြက သက္ေသျပလို႔ေနပါတယ္။
“ကြၽန္မရဲ႕တီထြင္မႈဟာ ေရနံ ေဘးထြက္ပစၥည္းကေန ထုတ္တဲ့ ပလတ္စတစ္ ညစ္ညမ္းမႈေတြကို အေျဖရွာေပးႏိုင္မယ့္ လမ္းစလို႔ ကိုယ့္ဘာသာ ယူဆမိပါတယ္။ အေျပာင္းအလဲကို ျဖစ္ေစမယ့္ လမ္းစတစ္ခုကို အစပ်ဳိးလိုက္ႏိုင္တာမို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေအာင္ျမင္ၿပီလို႔ ခံစားမိပါတယ္” လို႔ သူမရဲ႕တီထြင္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဂုဏ္ယူစြာ ေျပာဆိုခဲ့ပါေသးတယ္။
သူမရဲ႕ ရည္႐ြယ္ခ်က္ကေတာ့ ေဆးေက်ာင္းတက္ခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တဲ့ ပလတ္စတစ္ကို အထက္တန္းေက်ာင္းသူအ႐ြယ္မွာ တီထြင္ခဲ့တဲ့ပုံပါပဲ။ သိပၸံပညာဟာ ကြၽန္မရဲ႕ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းျပဳရမယ့္ ယုံၾကည္ခ်က္ပါပဲလို႔ တူရကီသူ သမီးငယ္ေလးက အခိုင္အမာ ဆိုပါတယ္။
“Google သိပၸံပြဲေတာ္ကို မသိခင္ကတည္းက ကြၽန္မရဲ႕တီထြင္မႈကို လုပ္ကိုင္ေနခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ တီထြင္မႈ အၿပီးသတ္ခါနီးမွာ ဝင္ေရာက္ျပသလို႔ရမယ့္ ၿပဳိင္ပြဲလိုမ်ဳိးကို စၿပီးရွာေဖြခဲ့ပါတယ္။ သိပၸံတီထြင္မႈ ၿပဳိင္ပြဲဆိုၿပီး Google မွာ႐ိုက္ၿပီး ရွာခဲ့ပါတယ္။ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ပါပဲ Google သိပၸံပြဲေတာ္ကို ပထမဆုံး ကြၽန္မေတြ႕ခဲ့ပါတယ္။ ၿပဳိင္ပြဲလမ္းညႊန္ခ်က္ကို ဖတ္ၾကည့္ၿပီးလိုက္တာနဲ႔ ဒီၿပဳိင္ပြဲဟာ ကြၽန္မဝင္ၿပဳိင္ရမယ့္ ၿပဳိင္ပြဲဆိုတာ သိလိုက္ပါတယ္” လို႔ အီလစ္ဖ္ဘီဂင္က သူမရဲ႕ တီထြင္မႈကို ခ်ျပရျခင္းအေၾကာင္းကို ဆိုပါတယ္။
အတိတ္ကိုမ်ား ျပန္သြားလို႔ ရႏိုင္မယ္ဆိုခဲ့ရင္ ၁၈၁၇ ခုႏွစ္မွာ စၿပီးျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကာလဝမ္းေရာဂါကပ္ကို တားႏိုင္မယ့္ေဆးဝါးကို တီထြင္ခ်င္ပါတယ္လို႔ သူမက ဆိုပါတယ္။ ကာလဝမ္းေရာဂါပိုး ကာကြယ္ကုသေဆးကို ၁၉၁၂မွ စၿပီးတီထြင္ႏိုင္ခဲ့တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေစာၿပီးသာ တီထြင္ႏိုင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ အသက္ေတြ အမ်ားႀကီးကို ကယ္တင္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ သူမက ေျပာခဲ့ပါတယ္။
အီလစ္ဖ္ဘီဂင္ဟာ တူရကီႏိုင္ငံ အစၥတန္ဘူလ္ၿမဳိ႕တြင္ ေနထိုင္သူျဖစ္ၿပီး Koc အထက္တန္းေက်ာင္းမွာ ပညာသင္ၾကားေနသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလးတန္းေက်ာင္းသူ ဘဝကတည္းက အဆင့္ျမင့္ ထူးခြၽန္စာေမးပြဲေတြ ေျဖခဲ့ရၿပီးေတာ့ အစိုးရက ခ်ီးျမႇင့္တဲ့ ပါရမီရွင္ထူးခြၽန္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူဆုကိုလည္း ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ငယ္စဥ္ကတည္းက ဇီဝေဗဒႏွင့္ ဓာတုေဗဒပညာရပ္တို႔မွာ စိတ္ဝင္စားၿပီး ထူးလည္းထူးခြၽန္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ သူမရဲ႕သူရဲေကာင္း အားက်ရတဲ့ ပုဂၢဳိလ္ကေတာ့ ေရဒီယိုသတၱိႂကြတာကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ အမ်ဳိးသမီး သိပၸံပညာရွင္ မာရီက်ဴရီ (မဒမ္က်ဴရီ) ပါပဲ။
သတင္းဆက္သြယ္ေရး နည္းပညာ တိုးတက္လာတဲ့ ဒီေခတ္မွာ ႀကဳိးစားၿပီး ယုံၾကည္ခ်က္ ထက္သန္တဲ့ လူငယ္ေတြအတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြ ပိုမိုပြင့္လန္းလာတယ္ ဆိုတာကို တူရကီသူ ၁၆ ႏွစ္သမီးေလးက သက္ေသျပလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ တီထြင္ဖန္တီးမႈကို အားေပးၿပီး ေကာင္းမြန္တဲ့ ပညာေရးစနစ္နဲ႔ အင္တာနက္နည္းပညာ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ လူငယ္ေတြရဲ႕ အေရးပါတဲ့ တီထြင္ဖန္တီးမႈေတြ သြက္လက္လာတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ Google ရဲ႕အက်ဳိးရွိတဲ့ သိပၸံၿပဳိင္ပြဲ အစီအစဥ္နဲ႔ ထူးခြၽန္ထက္ျမက္တဲ့ အီလစ္ဖ္ဘီဂင္ကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ ေဖာ္ျပရျခင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
(သန္႔ဇင္စိုး)